Elektrisch toervaren zonder ‘range anxiety’

Zou de ‘range anxiety’ – de angst om de eindbestemming niet te halen – die elektrische auto’s parten speelt, ook voor elektrisch aangedreven toerboten een domper op de vreugde zetten?
Les Canalous brengt dit seizoen, voorjaar 2019, voor het eerste een 15 m lange volledig elektrisch aangedreven toerboot in de verhuur op het kanaal van de Marne naar de Rijn en het zijkanaal van de Sarre. In deze regio (Lorraine en Alsace) heeft de VNF (Voies Navigables de France) een aantal nieuwe oplaadpalen geplaatst waar elektrisch aangedreven boten hun batterijen kunnen opladen.

De 11 oplaadstations – waarbij VNF spreekt van een investeringskost van om en bij de 600.000 euro – zijn verspreid langs de beide kanalen van Harskirchen tot Waltenheim en dit op ongeveer elke 10 km. De laadpalen zijn voorzien van een snellaadstekker (380 Volt) en een normale maritieme stekker (220 Volt). Tevens is een aantal ook uitgerust voor drinkwaterafname.
Aanleggen bij deze oplaadstations is een privilege van elektrisch aangedreven boten, die hier de mogelijkheid hebben om in een zeer korte tijd (ongeveer 2 uur) hun batterijen terug op te laden.
De oplaadpalen zijn voorzien van een computerscherm dat in verschillende talen de mogelijkheden geeft om aan te sluiten; het geheel wordt bruikbaar gemaakt met een inlogsysteem en paswoord waarvoor een abonnementsgeld kan worden betaald.

Peniche S, vol-elektrisch

Het schip dat we als test ter beschikking kregen is, zoals gezegd, een 15 m lange boot met een breedte van 4.50 m. en is het eerste in de commerciële verhuur. Er zijn vijf cabines aan boord met elk een ruim dubbel bed.
Twee cabines hebben een geïncorporeerde sanitaire cel met wasbak, toilet en douche.
In de middengang van het schip zijn er verder nog twee aparte sanitaire cellen eveneens met wasbak, toilet en douche. In het salon, bij de keuken en in elke cabine zijn er aansluitingen op 220 Volt en ook de Gsm- en laptop-bezitters kunnen hun toestellen opladen met USB-aansluitingen: twee in elke cabine en in het salon. Er is echter geen Wifi aan boord.

In een ruim salon kunnen de passagiers gemakkelijk plaats nemen rond twee grote tafels. Een kookfornuis (op gas) met oven, twee ijskasten, en heel wat kasten met opbergmogelijkheden voor keuken en andere dingen.
Een elektrisch bediend openschuivend dak geeft onmiddellijk een gevoel van vrijheid tijdens het varen.
Er is alleen een binnenstuurstand voorzien waarvan de bediening eenvoudig is gehouden zodat men snel en in zekere mate intuïtief de nodige acties kan ondernemen.

Op het achterterras is het aangenaam vertoeven meestal uit de wind en als de zon van de partij is zijn de zonnekloppers er niet weg te slagen.
Buiten, bovenop de slaapcabines, ligt een groot zonnedek afgeboord met een extra reling; onuitputtelijke mogelijkheden zijn er om gebruik te maken van deze open ruimte.
Vooraan zijn er twee treden om op het zonnedek te komen; deze treden zijn een uitgelezen plaats om te relaxen tijdens het varen en om tegelijk een onbelemmerd uitzicht te hebben op de omgeving.

De vooruitstuwing is beperkt, de achteruitstuwing niet.
Nuttig bij een noodstop.

Een breed gangboord met reling rondom het schip geeft een goed gevoel van veiligheid. Ook de reddingsvesten voor elke opvarende zijn voorhanden en moeten verplicht gedragen worden door de personen die aan dek zijn tijdens het schutten in sluizen.

Zachte kracht

De Peniche S is uitgerust met een elektrische motor van 10 KW die genoeg kracht heeft om het schip (8 ton) voor te bewegen; de vooruitstuwing is gelimiteerd (door Canalous) om het verbruik in te tomen, maar de achteruitstuwing is onbeperkt wat ingeval van een noodstop zeker tot zijn recht komt.
Een elektrische boegschroef verhoogt het navigatiecomfort, maar het schip is zo handelbaar dat we er maar sporadisch gebruikt van hoefden te maken.

Een Fisher Panda generator van 10 KW is eveneens ingebouwd en kan gestart worden als de verbruikte energie onder de 50 % komt van het totale vermogen. Dit vermogen bestaat uit 8 eenheden van 5 KW/48 V batterijen Lithium-Ion van Victron. Het opladen van die batterijen aan de VNF bornen gebeurt aan de hand van omvormers die de 380 Volt en 220 Volt mogelijks tesamen opnemen als men aan twee stekkers aansluit. Met 380 Volt kan men in twee uur tijd naar 90 % vermogen komen; met 220 Volt kan het tot tien uur duren om tot die capaciteit te komen.

Tijdens het opladen konden we meer dan 18 KWU vaststellen bij 380 Volt en meer dan 2 KWU bij 220 Volt; dit lijkt ons een zeer redelijke situatie. Verder zagen we dat het schip een autonomie had van 6 à 7 uur varen waarbij we het beschikbare vermogen niet onder de 30 % kregen. We hebben de generator wel getest maar verder niet moeten gebruiken.

Geen sonore reactie

Het is echt wel even wennen als men de gashendel vooruit duwt en geen enkele sonore reactie kan waarnemen. En jawel, we kijken even naar links en rechts en zien dat de boot zachtjes door het water begint te glijden; alleen als we op kruissnelheid komen (8 à 10 km per uur) horen we achteraan het
schroefwater.

Het is varen met een nieuwe stille ervaring waardoor iedereen aan boord zonder stemverheffing kan communiceren maar vooral genieten van de stille natuur rondom.
Eens de korte gewenning voorbij wordt het varen en maneuvreren een eenvoudige opdracht. Wel toch even aanstippen dat, alhoewel geen enkele vaarbevoegdheid nodig is bij deze huurboten, het toch
aangewezen is om te kunnen rekenen op enige eigen ervaring of deze van anderen aan boord.
Het schip is niet uitgerust met extra navigatiemiddelen als een VHF-radio, een AIS- en GPS-positionering, deze hulpmiddelen zijn niet echt nodig en daarnaast onderworpen aan het bezit van de nodige brevetten. Langsheen de gebruikte vaarweg zijn ruim voldoende aanwijzingen en tesamen met een degelijk vaarboek dat aan boord is kan men zich optimaal oriënteren.

Ommekeer ingezet

Een aanrader is om de vaarreis vooraf voor te bereiden want winkels en restaurants liggen meestal niet vlak naast het water; op de in dit geval gebruikte vaarroute komt het meermaals voor dat men uren langs een onbewoond gebied vaart waar dan als alternatief een prachtige natuur wordt aangeboden.
De elektrische huurboten zijn nog slechts sporadisch te vinden bij verhuurbedrijven, maar met de Peniche S van Les Canalous is de ommekeer ingezet. De dieselaandrijving zal langzaam maar zeker de plaats ruimen voor de elektrische aandrijving, zeker bij de verhuurbedrijven die duurzaamheid hoog in
het vaandel voeren.
Met de Peniche S kan men varen op het kanaal van de Sarre vanuit Languimberg of van op het aansluitend kanaal Marne-Rijn vanuit Waltenheim (niet ver van Straatsburg).

Les Canalous: www.canalous-plaisance.fr

Tekst & foto’s: Georges Janssens – dit artikel verscheen eerder in Bootmagazine nr. 59.