Kasteel van Gaasbeek, puur…
geen Harry Potter toestanden!
Het gerestaureerde Kasteel van Gaasbeek maakt zich, na een schoonheidsslaap voor restauratiewerken, klaar om glorieus te ontwaken. Het opent op 1 juli, na bijna drie jaar restauratie, de deuren. De bezoekers kunnen dan kennis maken met een leeg, zeg maar ‘puur’ kasteel. Zo kan het resultaat van de restauratiecampagne in alle naaktheid bewonderd worden. In het najaar keert de kasteelcollectie terug, die vanaf 2024 te bezichtigen zal zijn in een vernieuwde scenografie.
Foto links: Kelder Kasteel van Gaasbeek. georgesdekinder.com
Toch is het oppassen geblazen, want met een nieuwe directie waait er ontegensprekelijk ook een nieuwe wind doorheen de met respect voor de authenticiteit vernieuwde interieurs. Zo staat er deze zomer een audiovisuele tentoonstelling van het theatergezelschap FC Bergman op het programma. En wie of wat ontwaarden we bij de officiële voorstelling van het gerestaureerde kasteel? Zowaar een paar specimen van het agentschap ‘Natuur en Bos’. Hopelijk is er nog een gezellig kerkertje vrij om deze mensen even op bezinning te sturen, zodat ze niet meer met Harry Potter toestanden komen aandraven, zoals ze dat in het nabijgelegen domein Groenenberg presteerden.
In september 2020 sloot het Kasteel van Gaasbeek, voor het eerst in bijna honderd jaar, de deuren langdurig en vatte de grote restauratiecampagne aan. Voor het kasteel transformeerde tot een indrukwekkende werf, werden de historische parkgebouwen al gerestaureerd. Aan de straatkant verrees een nieuw entreegebouw dat zowel de ticketbalie als de museumshop en kasteelbibliotheek herbergt. De restauratie van de kasteelinterieurs vormde het sluitstuk van het omvangrijke masterplan. Een delicate opdracht die werd toegewezen aan architectenbureau Origin en aan aannemer Verstraete Vanhecke.
Architectenbureau Origin koesterde de ambitie om de geest van het kasteel zo goed mogelijk te bewaren. Voor de nieuwe ingrepen, ter bevordering van de toegang en circulatie, werd gebruik gemaakt van nieuwe materialen waarbij de motieven geïnspireerd zijn op deze die markiezin Arconati Visconti en haar architect Charle-Albert introduceerden in het kasteel aan het einde van de negentiende eeuw. De overige kasteelinterieurs werden een voor een, met veel respect voor hun laatnegentiende-eeuwse Gesamtkunstwerk-gehalte gerestaureerd. Zo werden de kleurrijke wandschilderingen in de kamers, gangen en zalen die in de twintigste eeuw overschilderd werden, gereconstrueerd en schitteren ze opnieuw in al hun kleurenpracht. Ook de verwijderde lambriseringen werden nagemaakt en sieren de wanden weer.
Foto: Leo Van Dorsselaer
Foto Georgesdekinder.com
Conservation heating
Bij heropening zal er niet alleen meer museale oppervlakte zijn om van te genieten, ook meer bezoekers zullen het kunnen ervaren: voor het eerst zal de volledige eerste verdieping rolstoeltoegankelijk zijn dankzij de integratie van een lift. Wel mag de bezoeker op kille dagen een warm dekentje niet vergeten, want het kasteel werd voorzien van een zogenaamde ‘conservation heating’ en dat is wat anders dan een gezellige verwarming. Conservation heating mikt op het comfort van de objecten en niet op dit van de mensen. Maar de toekomstige bezoeker mag verder niet mopperen, aansluitend op de binnentuin wordt een brasserie geopend, het Café Carletto, waar het aangenaam vertoeven zal zijn.
Met dat alles staat het kasteelteam te trappelen van ongeduld om de voetstappen van bezoekers weer te horen klinken in en rond het kasteel.
Van graaf van Egmond tot markiezin Arconati Visconti
Net buiten Brussel, tussen de glooiende heuvels van het Pajottenland, troont het Kasteel van Gaasbeek. De middeleeuwse burcht kende een bewogen geschiedenis en evolueerde van strategisch bolwerk naar riant buitenverblijf. De graaf van Egmond was een van de bekendste eigenaars. Het huidige gebouw kreeg zijn romantische restyling op het einde van de negentiende eeuw dankzij de intrigerende Franse markiezin Arconati Visconti. Zij was de schoondochter van aristocraten Giuseppe en Costanza Arconati Visconti die van dit kasteel, tussen 1821 en 1839, een unieke ontmoetingsplaats maakten voor intellectuele uitwisselingen tussen verbannen Italiaanse politici, Europese schrijvers en wetenschappers. Ook Marie Arconati Visconti stond open voor de grote intellectuele debatten van haar tijd, waarvan onder andere haar briefwisseling met en steun voor Alfred Dreyfus getuigen. Zij richtte het kasteel in als museum voor haar enorme kunstcollectie en bespeelde het als een historisch theaterdecor dat ze in 1921 aan de Belgische Staat schonk. De droomburcht die toen ontstond, heeft ook nu nog iets van een tijdmachine met historiserende interieurs, wandtapijten, schilderijen, meubilair, beelden en andere waardevolle objecten.
Voel de harstlag van wat was…”
Om deze prachtige en krachtig baseline naar voor te schuiven, speelde het kasteelteam leentje buur bij de Noorse schrijver Karl Ove Knausgård. Die noemde de Britse schrijver en historicus Orlando Figes: “An outstanding historian and writer, he brings distant history so close that you could feel its heartbeat.” Voor het Kasteel van Gaasbeek werd dat dan :”Feel the heartbeat of history”. Dat zou de werking van het Kasteel van Gaasbeek perfect moeten samenvatten. Het laat zich aanzien dat deze kreet op diverse merchandising artikelen terug te vinden zal zijn.
